درس دوم جمله

ما معمولاً خود را با جمله بيان مي كنيم. ارتباط ميان انسانها و انتقال پيام در ارتباط زباني بيشتر در قالب جمله صورت مي گيرد: 1 – نظامي پنج گنج را درود بخش هاي يك جمله :‌نهاد : كلمه يا گروهي از كلمات است كه درباره آن خبر مي دهيم. يعني صاحب خبر . گزاره : خبري است كه درباره نهاد داده مي شود،به عبارت ديگر گزاره بخش اطلاع دهنده ي جمله است. هسته ي گزاره فعل است. مانند : پروين اعتصامي از كودكي شعر مي گفت. و فعل نيز داراي يك شناسه (= نهاد پيوسته) است. شناسه، نشانه فعل است و مشخص فعل را معين مي كند. شناسه را نهاد اجباري (پيوسته) مي ناميم. زيرا هميشه با فعلي است . شناسه فعل معمولاً دو شعار (= مفرد و جمع) با نهاد هماهنگي مطابقت دارد. جمع فعل نهاد جمع مفرد فعل نهاد مفرد   در نهاد جدا شناسه جمع     شناسه مفرد   يم مي شنو ما م مي شنو من يد مي شنو شما ي مي شنو تو ند مي شنو ايشان د مي شنو او ضميرها هر گاه جايگزين اسم گردند و نهاد قرار گيرند با شناسه ها در شمار و مشخص هماهنگي و مطابقت دارند: مفرد – من -> م جمع – ما -> يم تو -> ي شما -> يد او -> د ايشاند گزاره   نهاد يكي از راه هاي كسب مهارت در نويسندگي است خلاصه نويسي از زبان بي ادبي بهره مي گيرد. شاعر

بياموزيم «ة» (تاي تأنيث)

در زبان فارسي ، بر خلاف زبان عربي كاربرد واژه اي براي اسم مذكر(مرد) و مؤنث (زن) هيچ تفاوتي ندارد. كلمه ي شاعر : پروين اعتصامي شاعر است ( مؤنث) سعدي شاعر است (مذكر) كلمه ي مدير : خانم اسكويي مدير دبيرستان است. نبايد به سبك قواعد عربي به اسم ها و صفت هاي منسوب به مؤنث ( زن) «ة» (تاي تأنيث) افزود: پروين اعتصامي شاعره نامدار ايران است. پس كاربرد كلمه هاي «شاعره و مديره» در زبان فارسي نادر است. و كلماتي چون : رئيسه، معلمه، محترمه ، عالمه

الف) جملات زير را اصلاح كنيد.

1 – از بانوان محترمه تقاضا مي شود حجاب اسلامي را رعايت فرمايند. از بانوان محترم تقاضا مي شود حجاب اسلامي را رعايت فرمائيد. 2 – اين جانبه فاطمه رضايي به استحضار مي رساند. اين جانب : فاطمه رضايي به استحضار مي رساند. 3 – خانم جوادي رئيسه بيمارستان است. خانم جوادي رئيس بيمارستان است.

ب – كاربرد كداميك از گزينه هاي زير درزبان فارسي نادرست است.

1 – خواهران مجتهده به ارشاد زنان همت گماشتند. 2 – او يكي از زنان مبلغه است كه در حوزه درس مي خواند 3 – خانم ايراني مدرس تبليغات ديني است.

خود آزمايي درس دوم : 1 – در نوشته هاي زير جمله ها را مشخص كنيد و نهاد و گزاره هر جلمه را تعيين كنيد.

(علماي بزرگ دائم (نهاد)) در (لشگرگاه، رفت و آمد داشتند(گزاره))، و (غزالي(نهاد)) از (برخورد با آن بهره ها مي يافت(گزاره)). ([غزالي](نهاد)) (با بعضي از آن ها مناظره مي نمود(گزاره)) ([غزالي](نهاد)) شايد (از بسياري از آن ها استفاده(گزاره)) مي كرد.

2 – براي گزاره ها، نهاد و براي نهادها گزاره هاي مناسب بيابيد.

سعدي و مولوي دو تن از شاعران بزرگ ايران زمينند. شاهنامه ، اثر بسيار ماندگار حكيم ابوالقاسم فردوسي است. شناسه، نهاد اجباري جمله است. برادر بزرگم امسال به دانشگاه راه يافت. دانشگاه پايگاه علم درونش است.

3 – در هر يك از تمرين هاي زير، واژه هايي داده شده است. اين واژه ها را بطور مناسب دو جمله نمونه، جانشين سازي كنيد. هر جا لازم است تغييرات ديگري نيز بدهيد، در هر تغيير، نهاد و شناسه را مشخص كنيد. جمله هاي جديد را مطابق نمونه بنويسيد

پيرمرد كودكان را به خانه رساند. جمله   نهاد گزاره پيرمرد پيرمرد پيرمرد پيرمرد پيرمرد پيرمرد كودكان را به خانه رساند (Øشناسه) (Øنشانه  به معني نبود شناسه است) كودك را به خانه رساند (Øشناسه) را به خانه رساند (Øشناسه) او را به خانه مي رساند (Øشناسه) او را به خانه رسانده بود(Øشناسه)

2 – انسان آگاه وظيفه اش را به خوبي انجام مي دهد.

جمله   نهاد گزاره انسان آگاه اعضاي جامعه دانش آموز ما همه اعضاي خانواده شما من وظيفه اش را به خوبي انجام مي دهد(د : شناسه) وظيفه شان را به خوبي انجام مي دهند(ند : شناسه) وظيفه اش را به خوبي انجام مي دهد (د : شناسه) وظيفه مان را به خوبي انجام مي دهيم (يم : شناسه) وظيفه شان را به خوبي انجام مي دهند (يد : شناسه) وظيفه تان را به خوبي انجام مي دهيد ( يد :‌شناسه) وظيفه ام را به خوبي انجام مي دهم (م :‌شناسه)